Tikva

Tikva

Door Piet Guijt
 
Inhoudsopgave 
1. Wat is tikva?
2. Hoe is het ontstaan?
3. Wat moeten we ervan denken?
4. Literatuur 
 
1. Wat is tikva?
Het woord tikva is een Hebreeuws woord dat ‘hoop, verwachting’ betekent. Tikva als training is een vorm van lichaamsbeweging en ontspanning. Het maakt gebruik van rustige, spieropbouwende bewegingen die de bloedsomloop bevorderen. De bewegingen zijn eenvoudig en effectief: ze vergroten de mobiliteit, verbeteren de ademhaling, stimuleren de bloedsomloop en bevorderen flexibiliteit en stabiliteit. Ledereen mag naar eigen vermogen meedoen (1). 
 
Er zijn diverse soorten oefeningen, bijv. gericht op dynamische en statische stretchoefeningen (Tikva stretch), op ontspanning (Tikva relax) en op
mobiliteitstraining met ontspanning (Tikva forte) (1).
 
Tijdens de trainingen worden er bemoedigende en opbouwende Bijbelteksten (bijv. Psalm 23) voorgelezen die kracht en inspiratie bieden, want bijbelse gedachten kunnen ons leven positief en ten goede beïnvloeden. Deelnemers hoeven een christen te zijn om aan Tikva te kunnen doen, maar Tikva onderscheidt zich van andere vormen van beweging waarbij niet-christelijke spirituele overtuigingen worden geïntegreerd, zoals yoga (1).
Tijdens de les wordt er rustgevende muziek afgespeeld die speciaal voor Tikva is gecomponeerd (1). Na een les is er gelegenheid voor een gesprek met de instructeur. Je kunt de teksten overigens aan het publiek aanpassen, het hoeft dus niet alleen voor christenen te zijn (2).
 
In Nederland zijn er 30-35 plekken waar je tikva kunt volgen. De les duurt een half uur tot drie kwartier (2). 
 
2. Hoe is het ontstaan?
Het concept van Tikva is bedacht door Mimmi Edin en de technieken van de Tikva-workout zijn ontwikkeld in Kungsportskyrkan in Huskvarna, Zweden. Toen Tikva werd bedacht, was Mimmi projectleider bij een gezondheids- en fitnesscentrum bij haar lokale kerk (1). Een paar jaar geleden werd Tikva ontdekt door Janita Stoorvogel, die bij de christelijke sportorganisatie Next Move werkt (2).
 
Tikva ontstond uit Mimmi Edins behoefte aan heelheid en herstel na letsel door een whiplash. Tijdens medische consulten werd haar geadviseerd yoga te gaan doen, maar ze besloot om in plaats daarvan naar iets te zoeken dat niet geworteld was in niet-bijbelse overtuigingen. In samenwerking met een fysiotherapeut ontdekte ze rustige, versterkende bewegingen om de bloedsomloop te stimuleren, wat haar hielp te herstellen van haar nekletsel. Terwijl ze het Tikva-concept bleef ontwikkelen, werden er andere oefeningen en technieken toegevoegd, waarbij spieropbouw, kracht- en conditietraining en ontspanning in lagen werden toegepast. Naarmate het concept evolueerde, integreerde ze het lezen van Bijbelverzen tijdens de Tikva-sessies, die kracht, waarheid en meditatieve elementen toevoegen die mensen helpen de verbinding te leggen tussen lichaam, geest en ziel. Later voegde Tikva, in samenwerking met muzikant en componist Fredrik Larsson, rustgevende muziek toe die een sfeer van inspiratie creëert (1). 
 
Het concept van Tikva combineert drie elementen: 1) Lichaamsbeweging 2) Bijbelse waarheden, en 3) Muziek Deze drie elementen samen leiden naar een beweging van hoop voor de hele mens: in dezelfde volgorde lichaam, geest en ziel.
 
3. Wat moeten we ervan denken?
Janita Stoorvogel ziet tikva als vorm van bewegen en van ontspanning. “Door dynamische bewegingen ontspant je lijf, waardoor je ook tot rust komt in je hoofd. Door de Bijbelteksten die tijdens en tussen de oefeningen worden voorgelezen, worden je gedachten gericht op iets positiefs. Het bemoedigt je. Ik zie het als manier van bewegen die goed is voor geest, ziel en lichaam” (2). Aan bepaalde bewegingen kan je een bepaalde gedachte koppelen. Of omgekeerd, men kan aan een gedachte of een lied met beweging of dans een uitdrukking (uitbeelding) ervan geven zoals men soms ziet bij dramagroepen in kerkdiensten. 
 
Tikva doet misschien denken aan yoga, maar het is wezenlijk anders. De bron van yoga is het hindoeïsme, bij tikva is de bron God en de Bijbel. Janita Stoorvogel: “Vanuit yoga ben je bezig met het leegmaken van jezelf en je kracht te zoeken in jezelf of in andere dingen. Met tikva vullen we ons juist met woorden van God en richten we ons op Hem. We geloven dat we afhankelijk zijn van Hem, dat Hij alleen ons kan geven wat we nodig hebben” (2).
 
Bewegen in combinatie met Bijbelteksten zoals in Tikva bedoeld, is niet per se verkeerd. Men moet er wel op bedacht zijn dat door het vele herhalen van een tekst bij bewegen het net als een mantraspreuk kan gaan werken en men de context van de Bijbeltekst uit het oog verliest. Het kan dan meer een techniek worden dan een ontmoeting met God. Daarom is de vraag van belang door wie de oefeningen gegeven worden. 
 
Tot slot moet bedacht worden dat een lichaamsoefening pas betekenis krijgt door de context waarin de oefening wordt aangeboden. Oefeningen krijgen niet alleen betekenis door de handeling of beweging zelf, maar vooral ook door welke betekenis impliciet of expliciet aan de oefening gegeven wordt. En bij het zoeken naar ontspanning zijn niet alleen de oefeningen als zodanig belangrijk maar ook inzicht in en bewustwording van mogelijke oorzaken van de gevoelde spanning en/of deze last aan God overgeven. Het leren omgaan met spanningen heeft veel meer waarde gedurende de gehele dag dan alleen maar tijdens het oefenen ontspanning zoeken. Het is dus prima om stress van je af te schudden, maar ook is het van belang om overmatige stress te voorkomen. In elk geval is er hoop voor over-spannen mensen, ook via andere methoden.
​

 
4. Literatuur

1. Wat is tikva? Wat is Tikva – Tikva
2. Tikva, een vorm van bewegen en ontspannen bij God. https://www.eo.nl/artikel/tikva-een-vorm-van-bewegen-en-ontspannen-bij-god-1
3. Nieuw in Nederland: Tikva, bewegen, bezinnen en ontspannen tot Gods eer. https://www.gezondenweldoen.nl/single-post/nieuw-in-nederland-tikva-bewegen-en-ontspannen-tot-gods-eer
4. Dick en Daniël geloven het wel, Nederlands Dagblad #120 - Tikva als christelijk alternatief voor yoga? Zo kun je geloven met je lijf. https://www.youtube.com/watch?v=aXoEKOwyh9g
5. Janita Stoorvogel, Ontdek een gezond leven met God (Leeuwarden: Sestra, april 2022). ISBN 9789464250275. Zie ook https://www.facebook.com/privacy/consent/?flow=ad_free_subscription&params[afs_variant]=first_time&source=ad_free_subscription_blocking_flow