Yoga en tai chi als gymnastiek?
Door drs. Martie Dieperink
DE ACHTERGRONDEN VAN YOGA, EEN HINDOEISTISCHE TECHNIEK.
In de jaren zestig is de opmars van oosterse godsdiensten in het westen begonnen. Vele hippies gingen in die tijd naar India in de hoop daar een nieuwe inspiratie te vinden. Sinds die tijd zijn in ons land de yogascholen als paddenstoelen uit de grond geschoten. Het lijkt interessanter om yoga dan om gewone gymnastiekoefeningen te doen. Ook ouderen doen nu yoga. Natuurlijk is het goed om als we ouder worden, wekelijks bij elkaar te komen om te bewegen.
De vraag is alleen of het goed is gewone gymnastiek door yoga en tai' ch'i te vervangen. Want ze hebben een oosterse religieuze achtergrond. Is het dan mogelijk de oefeningen los te maken van die achtergrond? Of geraken we zo op een weg, die we niet zouden bewandelen, als we weten wat yoga en tai' ch'i werkelijk inhouden? Volgens yogaleraren is yoga een natuurlijk middel om te ontspannen en lichaam en geest met elkaar in harmonie te brengen. Toch las ik ook in een advertentie: 'Yoga geeft je een andere manier van denken en doen'. Is er toch meer aan de hand?
Het eerste principe, dat Hindoes zelf over yoga leren is: alle yoga is geestelijk, ook lichamelijke yoga. Yoga betekent eigenlijk juk, discipline. Het doel van de yogadiscipline is om een te worden met het goddelijke, Brahman, en daarbij in een trance op te gaan en zo verlost te worden uit het rad van de vele levens op aarde.
De hoogste religieuze ervaring is voor de hindoe: 'Ik ben zelf god'. Yoga heeft dus een geestelijk doel: goddelijk worden. De lichamelijke oefeningen moeten ook dit doel dienen. Het middel om dit doel te bereiken is, zo zegt de hindoe, uit te stijgen boven het gewone aardse bestaan. Het doel van de oefeningen is daarom niet het natuurlijke leven te verbeteren, maar juist om het te leren uitschakelen. Zo zijn de ademhalingsoefeningen er niet voor om beter te leren ademhalen, maar om deze te reduceren. Zo zouden we rijp worden voor de verlichting. Ook de lichaamshoudingen zijn er om de lichamelijke functies te reduceren en te leren onbeweeglijk te mediteren. Daarom moet je bepaalde houdingen heel lang vol zien te houden: de oefeningen hebben een statisch karakter. Sommige oefeningen zijn zelfs uitgesproken tegennatuurlijk en kunnen lichamelijke schade veroorzaken.
DUS YOGA IS NIET ZOMAAR NATUURLIJKE ONTSPANNING.
De lichamelijke yoga is een voorbereiding voor de meditatie. Het is de bedoeling dat men geestelijk leeg wordt om in trance te geraken. Lichaamshoudingen worden daarom gecombineerd met meditatieoefeningen. Langzaamaan geraakt men zo in een andere geestelijke wereld. De vraag is met welke God we dan in contact komen? Het wordt populair om te zeggen: Het gaat in alle godsdiensten om dezelfde God. Maar is dat waar?
De meester van de yoga is god Shiva, de grote asceet en vernietiger. Yogi's waarschuwen ervoor dat de yogakracht een dubbele werking heeft: niet alleen geeft yoga bepaalde energie, maar er kan ook een vernietigende werking van uitgaan. De energie, die de oefeningen opwekken, wordt Kundalini, slangekracht genoemd. We weten uit de bijbel wie de slang is. Shiva is niet onze Bijbelse God.
Nu kunnen we denken: Moeten we op een yogacursus wel aan die hindoegod denken? Zijn het niet gewoon gymnastiekoefeningen geworden? Laat ik u dan vertellen dat het geen neutrale oefeningen zijn, maar dat de lichaamsoefeningen een symbolische waarde hebben en toewijdingen zijn aan de hindoegod, of we het beseffen of niet. Er staat in de hindoeboeken: Als je de oefeningen goed doet, krijg je contact met de goden en ga je beschikken over magische vermogens zoals gedachten lezen. Yogi's zijn tovenaars. Dus yoga is niet neutraal. Het doen van yoga betekent dat we vreemde goden achternalopen. Daarvoor waarschuwt de bijbel uitdrukkelijk. 'Zij verwekten God tot naijver door vreemde goden, met gruwelen (toverij) krenkten zij Hem, zij offerden aan boze geesten, die geen goden zijn, aan goden die zij niet hebben gekend, nieuwe goden, die kort tevoren opgekomen waren, voor welke uw vaderen niet gehuiverd hadden' (Deutr. 32: 16,17).
Door het leegmaken van de geest worden we gemakkelijk een vat voor allerlei machten en krachten die niet van God zijn. Zelf heb ik jarenlang yoga beoefend. Ik heb de gevaren, zowel geestelijk als lichamelijk daarvan ondervonden, en ik ben niet de enige. We raken vervreemd van het Evangelie. En bedenk wel: ook al noemt de leraar de achtergrond niet met name, ook dan gaat er van de yoga een geestelijke invloed uit.
DE ACHTERGRONDEN VAN T'AI CH'I, EEN CHINESE BEWEGINGSLEER
Ogenschijnlijk zijn de bewegingen van t'ai ch'i natuurlijker. Maar ook hier zijn deze bewegingen niet te scheiden van de religieuze achtergrond. Ik heb het boek van Michael Page geraadpleegd: 'De kracht van Ch'i', uitgegeven door Servire. We blijken dezelfde principes aan te treffen als bij de yoga. T'ai Ch'i gaat uit van het bestaan van oer-energie. 'Voor chinezen bestaat het fysieke universum uit een energieveld dat ons omhult en doordringt. Al het bestaande ... wordt voortgebracht en in stand gehouden door Ch'i.' Deze energie is magische kracht. 'Het Ch'i is op zich onderhevig aan magie, omdat het een geheime natuurkracht is. Drakenaderen en acupunktuurmeridianen, T'ai Ch'i en amuletten, allen hebben te maken met magie en met wetenschap.'
Het doel is eenwording met de kosmos, die als goddelijk geldt. 'Het doel bij de taoïstische praktijken (zoals bijv. T'ai Ch'i) is het bereiken voor ieder individu van de spontaniteit van handelen die voortvloeit uit het een zijn met de gehele natuur, met het universum zelf.'
Het middel daartoe is: 'De beoefenaar moet zijn geest geconcentreerd houden op de stroom van het Ch'i, iets wat hij alleen kan bereiken door middel van verbeeldingskracht van de geest, door middel van de meditatie in beweging.' Meditatieoefeningen horen er dus bij, waar het ook gaat om het leeg maken van de geest. 'De bewegingen van het lichaam vloeien voort uit en zijn deel van de meditatie. De mentale stilte die aldus wordt bereikt in de beweging wordt met name door Taoïsten als waardevoller beschouwd dan de stilte die voortvloeit uit lichamelijke stilte. Het uiteindelijke doel is dat de geest het Ch'i op kalme en natuurlijke wijze tot diep binnenin het lichaam zal dirigeren in de beenderen en het merg.'
De gevaren en de geestelijke beïnvloeding zijn hetzelfde als bij de yoga. Daarom is onze conclusie dat we beter gewone gymnastiek kunnen blijven doen.
Niets uit dit artikel mag worden zonder uitdrukkelijke toestemming van de stichting en de auteur/vertaler worden overgenomen, gekopieerd of gebruikt worden. Uiteraard mag volgens de gangbare regels van bronvermelding er wel naar verwezen worden in andere publicaties. Neem bij twijfel eerst contact met ons op via het contactformulier.