The Voice Dialogue

Door Gerard Feller

Binnen de zogenaamde "Integrale School" van het New Age denken heeft zich de laatste vijftien jaar een nieuwe zienswijze ontwikkeld: de transformatie psychologie. Binnen dit denken, wat beschouwd wordt als een synthese van klassieke psycho-analyse, humanistische psychologie en oosterse spirituele technieken, speelt "Voice Dialogue" een steeds belangrijker rol.
Men gaat er van uit, dat bewustzijn een energieproces is, wat door integratie van "energieën" van het lichaam en innerlijk getransformeerd kan worden door zelfverwerkelijking tot een "hoger niveau". In dit proces wijst "de innerlijke gids" het "ego" de weg in de wereld van dromen, visualisatie, geleide fantasieën en lichaamsenergieën. Dit alles om tot transformatie naar een hogere spirituele werkelijkheid te komen, tot de nieuwe mens in het "Watermantijdperk".
Bijbels gezien wordt in deze zelfverlossingstechniek het eigen-ik verheven, middels het atheïstisch humanisme, tot het "god-zijn". De anti (=in de plaats van) christ in de vorm van het eigen-ik op de troon (2 Thes. 2: 4). Leren en opvoeding is niet langer een proces van inspanning en bewuste concentratie, maar juist een ontspanning onder invloed van magische praktijken.
We zullen in dit artikel zien dat Voice Dialogue een soort stoelendans in ons bewustzijn is om de stem van ons geweten te doen verstommen. Het is een techniek, waarbij de mens denkt, door het manipuleren van het zogenaamde onderbewuste, zijn eigen wereld en identiteit te scheppen en zo net als God meent te zijn.

WAT IS DE WERKELIJKHEID?
Voice Dialogue is ontwikkeld door het Californische psychologen echtpaar Hal Stone en Sidra Winkelman. In zijn autobiografie "Embracing heaven and Earth" (1985) beschrijft Stone zijn ontwikkelingsgang van een Jungiaans analyticus, naar een transformatie psycholoog. Hij ging ervan uit dat de mens niet een 'ik' is, maar dat hij bestaat uit vele 'ikken' of deelpersoonlijkheden. Deze deelpersoonlijkheden zouden in ons bestaan als zelfstandige energieën, ieder met een eigen wil, gedachten, gevoelens en bewustzijn. De mens, die zich hiervan niet bewust is, denkt te leven vanuit een ik, dat bewust kan handelen en vrije keuzes kan maken. Dit bewust handelende ik wordt in Voice Dialogue 'ego' genoemd. Het ego, zegt men, is vaak geïdentificeerd met een van onze deelpersoonlijkheden. Dit zou de mogelijkheid tot vrije keuzes onmogelijk maken.
Het doel van Voice Dialogue is deze deelpersoonlijkheden te leren kennen door ze toe te laten en recht van spreken te geven. Ook worden delen van de persoonlijkheid, die onderdrukt zijn, omdat ze te kwetsbaar of te gevaarlijk zouden zijn, weer bewust gemaakt. Men probeert het ego (de uitvoerder) los te maken van het deel, waarmee het eventueel geïdentificeerd is. Het ego wordt zich daardoor bewuster van hetgeen zich in de gehele persoon afspeelt, zodat het een bewustere keuze zou kunnen maken.
De zogenaamde objectieve werkelijkheid bestaat niet echt, maar wordt door iedereen subjectief beleefd; alles wat wij "objectief" noemen, alle vaststaande waarden, zijn slechts een illusie. Het christendom is een godsdienst, die voor veel mensen een benadering gaf van de "hogere werkelijkheid", maar thans is die achterhaald, omdat haar dogma's de "subjectieve werkelijkheid" van kerkvaders en theologen aan anderen opleggen! Deze worden daarmee verhinderd om hun eigen weg of pad te vinden. Daarom moet de mens geleerd worden om in alle hoeken en gaten van de (on)bewuste ervaring te zoeken naar de zin der dingen. Dit, door tot het uiterste te gaan om de grenzen en de diepten van het eigen-ik te verkennen. Pas dan kan de transformatie van de nieuwe mens plaatsvinden.

CARL GUSTAV JUNG
De psychologie van Carl Gustav Jung levert ongetwijfeld de belangrijkste basis voor het theoretisch kader van Voice Dialogue. Het wezen van de Jungiaanse psychologie ligt in het begrip "INDIVIDUATIE". Het individuatie-proces of de ontwikkeling van de persoonlijkheid loopt via het met elkaar verzoenen van verschillende, soms met elkaar strijdige, aspecten van de psyche. Deze aspecten worden geïnterpreteerd als mannelijke-, zowel als vrouwelijke karaktertrekken, die in ieder persoon zouden voorkomen. Jung noemt de vrouwelijke trekken 'Anima' en de mannelijke trekken 'Animus'. Zo onderscheidde Jung ook vier "prototypen" van de persoonlijkheid: het denkende type (rationeel objectief), het voelende type (subjectief), het ervarende type (pragmatisch) en het intuïtieve type.
Iedereen is geïdentificeerd met een ander type, dat ten diepste bepaald, hoe we in het leven staan. De individuele aanpassing aan onze levensomstandigheden wordt de 'Persona' genoemd. Deze is extravert in de zin, dat ze gericht is op de uiterlijke objectieve werkelijkheid en introvert gericht op de gevoelsmatige innerlijke werkelijkheid. In deze onbewuste wereld "leven" zowel anima als animus.
Ook bevindt zich in het onbewuste van de mens, volgens Jung, het zogenaamde "collectief onbewuste". Dit zijn ideeën en beelden, die alle mensen gemeen zouden hebben. Jung benoemt ze als "archetypen". Dit zijn beelden van het onbewuste om associaties op te roepen met onze beleving van de werkelijkheid. Vele zaken uit het onbewuste moeten in de vorm van woord-associaties, actieve verbeelding, dromen en tekeningen, geleide fantasie en visualisatietechnieken helpen het onbewuste in harmonie te brengen met het Ego, het bewuste deel van de persoonlijkheid.
Veel onwelkome neigingen zouden we hebben weggestopt in ons onbewuste, die we vervolgens "projecteren" op andere mensen. Pas door het onderzoeken van zulk gedrag en door het proces van individuatie zal harmonie en volwaardige zelfverwerkelijking kunnen worden bereikt (Robert Stamboliev).
Voice Dialogue gaat vervolgens uit van een bewustzijn, dat ook door veel Oosterse mystiek wordt gekend, nl.: een "keuze-loos gewaarzijn" (Choiceless Awareness). Zo beweerde bijvoorbeeld Jiddu Krishnamurti, dat de menselijke geest zich werkelijk kan bevrijden van zijn eigen beperkingen en kan doorbreken naar een ander bewustzijn. Ook het systeem voor zelfverwerkelijking van G.I. Gurdjieff en P.D. Ouspensky is gebaseerd op het idee, dat we samengesteld zijn uit delen.
Men moet er dus, volgens Voice Dialogue, niet van uitgaan dat je EEN bent, maar dat je uit VELEN bestaat. Dan kan je jezelf, door het onbewuste aan te boren en je los te maken van jezelf, beter beschouwen. Naast Stone en Winkelman wordt de "spirituele factor van het bewustzijn" verder uitgewerkt door W. Brugh Joy, aanvankelijk traditioneel arts, die zichzelf getransformeerd heeft tot onorthodox, spiritueel en helderziend genezer. Van hem komt ook de term 'transformatie psychologie'.
In Europa en ook in Nederland is het werk van Stone en Winkelman bekend geworden door Robert Stamboliev. Uitgaande van het bewustzijnsmodel legt Stamboliev verbanden met esoterische geneeswijzen en T'ai Chi Chuan. Hij gebruikt energetische processen van oosterse mystiek om transformatie naar een "hoger bewustzijn" te bewerkstelligen.

KRITIEK OP JUNG
Dankzij Jungs autobiografie "Herinneringen, Dromen, Gedachten" (1961) weten we meer van de belevingswereld van Jung. Hij was de zoon van een Zwitsers dominee, die wij misschien erg "zwaar" en dogmatisch zouden noemen. De kleine Carl werd door de religieuze ambiance zichtbaar getekend: hij was een tamelijk in zichzelf gekeerd, ernstig en gevoelig kind, dat leed onder religieuze angsten en dwanggedachten en onder minderwaardigheidsgevoelens. Hij had een verduisterd beeld van God, als een nogal dreigende, noodlottige macht; iets wat hem dag en nacht bezighield.
Hij kreeg echter een "bevrijdende" droom. Jung zag, hoe God vanaf zijn hoge troon in de hemel zijn ontlasting liet vallen op het dak van de Dom in Basel, die erdoor verwoest werd. Hij ervoer het toelaten van dat beeld als een "mystieke verlichting". Hij had de confrontatie met het verschrikkelijke in zijn onderbewuste aangedurfd. Voortaan wist hij zeker, dat de echte God letterlijk "schijt" had aan de kerk en de theologen, en dat die God niet alleen maar goed en aardig was, maar ook duister en zelfs boosaardig. Hij was die twee in EEN, en dat in het diepst van de ziel van Carl zelf, die de God in de ogen had durven kijken en niet zo laf was als de gelovigen, die een goede God bedenken om aan Zijn schaduwzijden (en die van zichzelf) voorbij te gaan.
Een subjectief gegeven en kinderlijke dwanggedachte en de puberale interpretatie, die eraan gegeven werden, kregen de objectieve status van een voor de gehele mensheid geldende theorie. Een God, die alleen maar aanbeden wilde worden en die gehoorzaamheid aan allerlei geboden eiste, was voor Jung een angstige, nare kwelgedachte, een hersenspinsel, waarmee hij dankzij zijn "mystieke verlichting" definitief kon afrekenen.
Dr. Stefan Wersch, die in zijn boek "De gnostisch-occulte vloedgolf" (Kok Kampen 1990) dit gebeuren nauwgezet beschrijft, laat zien, dat in plaats van wat Jung voor geloof hield, de directe kennis en ervaring kwam: de pistis (geloof) werd ingeruild voor de gnosis (kennis door ervaring). Het angstaanjagende idee, dat er Iemand anders was, die iets van hem wilde, was geneutraliseerd.
Wersch zegt, dat door de verabsolutering van zijn eigen ervaring Jung ook niet meer kon zien, dat er volstrekt andere ervaringen zijn, zoals bijvoorbeeld die van de christelijke spiritualiteit, waarin er in de geest een ONTMOETING plaatsvindt met een God, die geen vast onderdeel is van de ziel, maar werkelijk de Ander is; die Licht blijkt te zijn zonder een spoor van duisternis, zoals de apostel Johannes al geschreven had in zijn anti-gnostische brief. Spiritualiteit is niet een verdringing of ontkenning van het kwaad. Dat kwaad mag zeker niet aan God worden toegeschreven, maar aan de neiging in de eigen ziel tot opgeslotenheid en hoogmoed. Voor de Bijbelse geloofshelden was het kwaad inderdaad ook een zeer reële "schaduwzijde", net als bij Jung, maar dan alleen van de mens en niet van God, die door Zijn liefde het kwaad van de menselijke zelfzucht overwint.

TECHNIEKEN VOICE DIALOGUE
Voice Dialogue werkt meestal in groepjes van drie of vier personen. De patiënt heet werker, de therapeut heet facilitator. Therapeut en werker zitten tegenover elkaar en bepalen aan welk probleem gewerkt zal worden. Is het onderwerp bepaald, dan zal de therapeut de deelpersoonlijkheid, die de drager is van het probleem, uitnodigen om een andere plaats in te nemen, zodat hij speciaal met dat deel kennis kan maken en zo spoedig mogelijk een gesprek kan aangaan. De therapeut gaat vervolgens een gesprek aan met elk van de deelpersoonlijkheden, steeds op een andere plaats in de ruimte. Hij vraagt de deelpersoonlijkheid naar herkomst, motivatie, manier van handelen, enzovoort. Wanneer de deelpersoonlijkheden zijn uitgesproken, gaat de werker één voor één achter elk van de deelpersoonlijkheden staan en hoort aan, wat er zich heeft afgespeeld. De therapeut vertelt dat nog eens na. Vervolgens keert de werker terug op de plaats van het ego voor een gedachtewisseling, eventueel met de toeschouwers. Het resultaat van deze methode zou moeten zijn: meer zelfkennis, meer energie, evenwicht en vrije wil.
Het belangrijkste indicatiegebied voor Voice Dialogue zijn relatieproblemen. Om de deelpersonen vanuit het onbewuste "op te diepen" moet deze methode toegepast worden in combinatie met hypnotherapie, geleide fantasie en meditatie, zoals eerder vermeld. In opleidingen voor psychotherapeuten, dramaopleidingen, sociale academies, instituten voor lichaams- en energiewerk en vrouwenhulpverlening wordt Voice Dialogue als een belangrijk transformatie-instrument gepraktiseerd.

DE INNERLIJKE CRITICUS
Er zijn vele subpersoonlijkheden, waaruit het "ego" kan "kiezen", volgens Voice Dialogue. Men onderscheidt "primaire ikken" en "verstoten ikken". Primaire ikken zijn die delen van onze persoonlijkheid, waarmee het ego zich onbewust geïdentificeerd zou hebben. Zo is er bijvoorbeeld de "Behager", de "Regelgever", de"Drammer", de "Perfectionist". Onze verstoten ikken, zijn de tegenovergestelde "personen" van het primaire ik. Als je bijvoorbeeld als kind in een onveilig milieu bent opgegroeid, dan ontwikkel je een primair ik van onafhankelijkheid. Dit "beschermde" je "kwetsbare kind", wil je echter altijd onafhankelijk zijn?
Een van de belangrijkste subpersoonlijkheden, die een "getransformeerd ego" in de weg staan, is volgens Stone/Winkelman de zogenaamde Innerlijke Criticus. Deze vervelende stem, die alles verbiedt, "doodt" je creativiteit. Daar moet je van gedis-identificeerd worden. Het is de bron van gebrek aan eigenwaarde. Het leidt ertoe dat er hele belangrijke "ikken" verstoten worden naar het onbewuste. Bijbels gezien lijkt de innerlijke criticus echter verdacht veel op de stem van het geweten.
Stone beschrijft dat ook duidelijk in hoofdstuk 3 van zijn boek "De Innerlijke kritikus ontmaskerd": "Als de kritikus tot ons spreekt, klinkt het vaak alsof er een zonde is begaan, een misdrijf gepleegd, een duistere of boze daad begaan. De kritikus is niet iemand, die zo maar een mening geeft of gevoelens uitspreekt. Zijn woorden worden tot een oordeel, dat rechtstreeks uit de hemel tot ons komt." En verder: "Het vermogen je los te maken van de Innerlijke kritikus en je niet meer laten domineren door zijn veroordelende uitspraken brengt een grote ommekeer teweeg in je gevoel van eigenwaarde en zelfrespect." Zo moet dus volgens de Voice Dialogue methode de stem van het geweten in de geest van de mens weggerationaliseerd worden in de ziel van de mens.
De mens moet af van de ouderwetse "Calvinistische" begrippen: geweten, schuld, vergeving en verzoening. Nee, de mens is in zichzelf in staat een "Nieuwe Mens" te scheppen door het zogenaamde herordenen van het "onderbewuste". Dit door communicatie met "de delen". Voor dit mensbeeld is veel fantasie nodig is. Anderen beweren, dat je het moet zien als een metafoor, maar het belangrijkste is dat het "werkt", zegt men. Trouwens volgens de meeste transformatiepsychologen is toch iedere werkelijkheid een illusie, niet meer dan een waarneming.

ESOTERISCHE INITIATIE EN INDUCTIE
Dit denken sluit nauw aan bij de leer van Carl G. Jung, wiens psychotherapie of dieptepsychologie gericht was op het onderschrijden van de grens van het individuele bewuste naar het collectief onbewuste. Jung vond ook, dat je iemand beter kon helpen vanuit het onbewuste, dan op het bewuste niveau. Deze "onderschrijding" vertoont alle trekken van een esoterische initiatie of occulte inwijding. Robert Stamboliev beschrijft in zijn boek "De energetica van Voice Dialogue" deze initiaties, waaraan het "therapeutisch klimaat", dat wil zeggen de relatie tussen therapeut en "werker", moet voldoen.
De therapeut moet werken op "drie niveaus van bewustzijn": gewaarzijn, ervaring van het energiepatroon en het Ego. Er moet een volledige aanvaarding zijn, een niet-kritische opstelling. Daarvoor wordt vaak yoga-ontspanning, (zelf) hypnose, verbeelding of visualisatie voor gebruikt. De therapeut dient zich open te stellen voor de energie (geest) of chi-stroom van de werker. Zo behoort de begeleider resonantie-patronen te ervaren. Hij moet als het ware de ander "geestelijk scannen". Door zichzelf open te stellen voor energiepatronen (lees: occulte machten) kan de begeleider/therapeut de betrokkene induceren tot diens eigen geestelijke gesteldheid. Hiervoor moet eerst een alerte, anticiperende ontspanning ontstaan; een verwachtingspatroon, zodat men zich nog gemakkelijker kan openstellen voor de energieën (lees demonen).
Zo moet de begeleider zich bewust richten tussen de sferen van hemel en aarde om de doorstroming te bevorderen van "helende energie" om deze te sturen naar de chakra's, de geestelijke energiecentra. Tenslotte moet een begeleider zich bewust zijn van het jin-jang-principe. Terwijl hij bezig is met een subpersoonlijkheid van de betrokkene, moet de begeleider zich bewust zijn van wat er aan de "andere kant" van het "energie- spectrum" zich kan afspelen. Als hij bijvoorbeeld spreekt met één van de krachtige stemmen, zal hij beseffen dat er ook een kwetsbare kant in de betrokkene is. De begeleider houdt er rekening mee dat, als de geestesenergie geheel is toegevloeid naar één kant van een polariteit, dat zij dan natuurlijkerwijs zal terugstromen naar de tegenpool.
Weerstand bij een cliënt ontstaat door gebrek aan flexibiliteit van de therapeut. Het is een teken van gebrek aan "resonantie" of "RAPPORT". Een goede therapeut probeert cliëntvriendelijke metaforen (te zien als een trance-inductor) te vinden in het mens/wereldbeeld van de cliënt. Modelleer ze vervolgens van dat wereldbeeld, wat ze verabsoluteren (bijvoorbeeld Christelijk denken) naar de wereld van de subjectiviteit, het totale relativisme. Anders gezegd: betover ze, via het onbewuste, zodat ze langzamerhand het oude (Bijbelse?) denken afleggen en hun eigen realiteit scheppen.

BIJBELSE KRITIEK OP VOICE DIALOGUE
De leer der delen, zoals de Voice Dialogue deze gebruikt, is een onderdeel van het gnostische denken. In dat denken is de mens een afsplitsing van de godheid, het wereldbrein of de aardmoeder (Brahman, collectieve onbewuste of zelf). Rob Matzken beschrijft in het boek over N.L.P. (neuro-linguistisch programmeren) dat ook in de Bijbel het begrip "innerlijke verdeeldheid" voorkomt. Het duidelijkst komt dit tot uiting in Rom. 7, waar Paulus spreekt over de "inwendige" mens en de "zonde, die in mij woont". Met andere woorden; er is een groot verschil tussen het "soll" (dit is hoe het zou moeten zijn, dat wat het geweten aangeeft) en het "ist" (hoe het is; de constatering, dat het eigen-ik onderhevig is aan de zonde). "Ik, ellendig mens, wie zal mij verlossen uit het lichaam van deze dood!!". Het antwoord, wat volgt is niet: ik-zelf, door middel van allerlei transformatie psychologie, maar: éénmaking met Christus Jezus, die ons vrijmaakt, heelt en vernieuwt in een nieuwe schepping.
Psalm 86: 11 spreekt over deze innerlijke verdeeldheid en zegt: "Verenig mijn hart om uw naam te vrezen." Matzken benadrukt de Bijbelse basis voor christelijke counseling. De eenheid komt naar voren in het Sjema van Deut.6: "Hoor Israël: de Here is onze God, de Here is EEN. Gij zult de Here, uw God, liefhebben met geheel uw hart en met geheel uw ziel en geheel uw kracht." Vergelijk ook 1 Thess. 5: 23. Hoewel in de Bijbel de vergelijking gemaakt wordt met het lichaam en de vele leden (Ef. 4: 16), wordt dit nergens doorgetrokken naar de ziel.
Voice Dialogue is een strik van de satan, om de mens "kennis van goed en kwaad" in zichzelf te geven. Het humanistische idee, dat de mens van nature goed is en alle potenties in zichzelf heeft om zich te vergoddelijken, te transformeren om tot zelfverlossing en verwerkelijking te komen, is verweven met het denken van Voice Dialogue. Het nieuwe 'evangelie' van zelfrespect en zelfliefde staat haaks op de Bijbel, waarin de mens alleen verlossing en heelwording kan vinden in het offer van Jezus Christus. Zijn Woord en Geest wijzen ons de weg.

2.Petr.1:3: "Zijn Goddelijke kracht immers heeft ons met alles wat tot leven en godsvrucht strekt begiftigd..."
1.Kor.2:13: "Hiervan spreken wij dan ook met woorden, die niet door menselijke wijsheid, maar door de Geest geleerd zijn. Laat u niet misleiden door de dwaalgeesten achter Voice Dialogue:
1.Sam.15:22,23: "Zie, gehoorzamen is beter dan slachtoffers; weerspannigheid is zonde der toverij en ongezeglijkheid is afgoderij en dienen van terafim."
1.Kor.10:14: "Daarom dan mijn geliefden, ontvlucht de afgoderij."
2.Tim.4:1-4: "Ik betuig u nadrukkelijk voor God en Christus Jezus, verkondig het woord, wederleg, bestraf, bemoedig met alle lankmoedigheid en onderrichting. Want er komt een tijd, dat de mensen de gezonde leer niet meer zullen verdragen, maar omdat hun gehoor verwend is, naar hun eigen begeerte zich leraars zullen bijeenhalen, dat zij hun oor van de waarheid zullen afkeren en zich naar de verdichtsels keren."




LITERATUUR:
Hal & Sidra Stone: De innerlijke kritikus ontmaskerd; St. Uitgev. De Zaak, 1993 Groningen
Hal & Sidra Stone: Thuiskomen in jezelf, onze dromen en innerlijke stemmen; Mesa Verda 1986 Amsterdam
Hal & Sidra Stone: Thuiskomen bij elkaar; Mesa Verda, Amsterdam 1990
Robert Stamboliev: De energetica van Voice Dialogue; Mesa Verda Amsterdam 1991
J.Krishnamurti: The awakening of intelligence; New York, Harper & Row 1968
Carl G. Jung: Herinneringen, dromen, gedachten. Rotterdam Lemniscaat 1976
Drs.R.Matzken: New Age handboek, Buyten & Schipperheijn Amsterdam 1990
Drs.R.Matzken - Drs.Chr.Steyn: Neurolinguistisch programmeren in Bijbels perspectief. (Amersfoortse studie, Bijbel & Wetenschap) 1995
Drs.Stefan Wersch: De gnostisch-occulte vloedgolf; Kok Kampen 1990
Paul van Dijk, Alternatieve geneeswijzen, Deventer, Ankh Hermes 1993
Dave Hunt - T.Mcmahon: Christendom in verleiding, Moria Amsterdam 1985
Gerard Feller: Tovenaars van de 20ste eeuw, Hoornaar, Gideon 1995.
 
 

​
Niets uit dit artikel mag worden zonder uitdrukkelijke toestemming van de stichting en de auteur/vertaler worden overgenomen, gekopieerd of gebruikt worden. Uiteraard mag volgens de gangbare regels van bronvermelding er wel naar verwezen worden in andere publicaties. Neem bij twijfel eerst contact met ons op via het contactformulier. 

​