Afscheid br. Gerard Feller

Afscheid br. Gerard Feller

Na bijna veertig jaar werkzaam te zijn geweest voor de stichting Promise, kan ik alleen maar met grote dankbaarheid terugkijken op alle zegeningen, contacten en werk wat ik samen met mijn vrouw Coby voor de Heer hebben mogen doen. In dit artikel ga ik geen uitgebreid overzicht geven van al die activiteiten, maar ik wil contacten met enkele personen kort benoemen die meegeholpen hebben aan het werk van de stichting. Verder wil één activiteit als voorbeeld wat meer belichten.

Korte geschiedenis
Het werk van Promise is ontstaan na een plotselinge ontmoeting met Jezus en een radicale bekering van Coby en mij. Een van de eerste contacten was een ontmoeting met J.C. Graaff in het Christelijk  Conferentiecentrum ‘De Toevlucht’ in Oudewater. In het eerste nummer van de eerste jaargang van Promise (1984) stond een verslag van een lezing van hem voor een groep christelijke fysiotherapeuten getiteld: ‘Wat heeft geloof met ons beroep te maken?’ 
Dit was ook het begin van een jarenlang contact met christencollega’s dat naast het werk van Promise bestond. Jacob Graaff heeft ons jarenlang geholpen met Bijbelstudies op themadagen, weekenden en artikelen in ons blad, die deels nog op de website van Promise staan. Onder andere zijn studies over de relaties tussen geest, ziel en lichaam waren een belangrijke wegwijzer in het bijbels denken over gezondheid waar Promise voor staat. Een van de christen-collega’s die ons jarenlang geholpen heeft, is Tiny Dijkstra, die onder andere in 17 Promise bladen artikelen van het befaamde boek ‘The Spiritual Man’ van Watchman Nee vertaald heeft. De eerste jaren heeft Margreet Nagtegaal ook veel werk verricht, deels door korte artikelen in het blad maar ze heeft ook jarenlang de administratie verzorgd. Marco Blankenburgh heeft jarenlang samen met mij de redactie van het blad verzorgd. Ook was hij de drijvende organisatorische kracht achter de verschillende uitgebreide lustrum-vieringen. Dagen waar bekende sprekers zoals Orlando Bottenbley, Henk Jochemsen, Martie Dieperink, Chris Steijn, Arie van der Veer, Jef de Vriese en vele anderen spraken over bijbelse gezondheid. In al die jaren hebben ik honderden lezingen mogen geven in Nederland en België. 
 
Diapresentaties
In de eerste jaren werden die lezingen vaak ondersteund door diaklankbeelden, gemaakt door Johan Nagtegaal. Destijds waren dat diapresentaties in overvloei met gesproken tekst en muziek een technisch hoogstandje. Johan heeft zeven prachtige presentaties gemaakt waarvan ikzelf de tekst geschreven had. Veel waarschuwende presentaties zoals ”Achtergronden van yoga vanuit een bijbels perspectief”, “Bijbelse en medische bezwaren tegen acupunctuur”, diarama’s over Israël en vooral 3 prachtige presentaties over “de opkomst en ondergang van new age”. Als ik nu de tekst weer bekijk, dan zie ik dat alle voorspellingen, die we bijna 40 jaar geleden deden over ontwikkelingen in de wereld, uitgekomen zijn en zelfs nog veel meer dan we destijds voorspelden. Na de eerste beginjaren kwam ik in contact met Willem Jan Pijnacker Hordijk en dat was het begin van een dertig jaar lange trouwe samenwerking vooral in het publiceren van artikelen in het blad. Voor de lezers van Promise is Piet Guijt ook een vertrouwde naam die ook al twintig jaar geholpen heeft met het schrijven van artikelen en de redactie van het blad Promise. Het is heel bijzonder hoe de Heer onze verschillende kwaliteiten gebruikt heeft om het Promise Magazine en de website te ontwikkelen. En Willem Jan en Piet gaan door met het werk! Door contacten met een werkgroep die door Bert Dorenbos georganiseerd was, kwam ik in aanraking met Rob Matzken. Hij was een missioloog, volgens mij de beste futuroloog in die tijd. Zijn boeken zoals o.a. De anders denken boerderij en New age handboek waren hun tijd 20 jaar vooruit! Ook met hem heb ik in verschillende projecten mogen samenwerken. 
 
Christelijke alternatieven
In de beginjaren werd het accent in de publicaties gelegd op het kritisch bijbels toetsen van de vele vaak op new age denken geënte behandelmethoden. Later, toen we de ‘grenspalen’ uitgezet hadden voor een bijbelse toets, hebben we ons ook veel meer gericht op het zoeken en ontwikkelen van bijbelse alternatieven. We beseften dat het niet alleen genoeg was om ergens voor te waarschuwen als we zelf geen goede christelijke alternatieven konden aanbieden. Als tegenhanger van yoga hebben we op heel veel manieren cursussen ‘Bijbels omgaan met spanningen’ georganiseerd waarover later meer. Er waren veel themadagen over problemen zoals anorexia, burn-out en rouwverwerking. Ruim 20 jaar geleden hadden we een cursus psychosomatiek voor hulpverleners, waarin christelijke hulpverleners als fysiotherapeuten, maatschappelijk werkers, psychologen en pastoraal werkers in een éénjarige opleiding kennis maakten met een ‘holistische’ Bijbelse visie op gezondheid.  Ook als een alternatief voor de wereldse invulling van assertiviteit hebben we meer dan 15 jaar een cursus ‘Christelijke assertiviteit’ georganiseerd, een cursus van 10 avonden waar ook veel mensen aan deel genomen hebben.

Na die tijd kwam ik in Canada in contact met Jim Wilder een psycholoog/theoloog die voor mijn gevoel dezelfde visie over gezondheid had als ik. Hij wist de laatste inzichten in de ontwikkeling van de brein-neurofysiologie te combineren met belangrijke pastorale bijbelse waarheden. Zelf ben ik als psychosomatisch fysiotherapeut in mijn leven altijd op zoek geweest naar de relaties tussen geest, ziel en lichaam. Jim Wilder liet in zijn neurotheologie steeds meer die verbanden zien als het gaat om identiteit, emotionele synchronisatie, zelfbeheersing, geweten als een fysieke en geestelijke realiteit. Ook belangrijk is dat hij de rol van een kerkelijke gemeenschap in de heling en gezondmaking beschreven en uitgewerkt heeft (Life Model). Tot slot heb ik van hem geleerd dat de persoonlijke relatie in het geloof en de communicatie daarin het belangrijkste is (Meditatie en Immanuelgebed). In mijn vele artikelen over en met hem op de Promise website kunt u daarvan meer lezen. Veel van die inzichten heb ik gepubliceerd in mijn laatste boek Complementaire zorg in het licht van de Bijbel. Nu God me duidelijk gemaakt heeft met het werk van Stichting Promise te stoppen ben ik geweldig dankbaar dat Hij samen met mijn trouwe vrienden en broeders Willem Jan en Piet een broeder heeft aangewezen die het werk kan voortzetten, namelijk Roelof Ham. In dit blad zal hij zichzelf verder voorstellen en een tipje van de sluier oplichten van de plannen die hij heeft om het werk van Promise te moderniseren, actualiseren en te continueren, weliswaar zonder papieren magazine maar wel met alle andere moderne communicatiemiddelen. Ik wil daarom u daarom vragen de voortgang van het werk verder te ondersteunen, in het delen van de publicaties van een bijbelse visie op gezondheid en het toetsen van allerlei maatschappelijke ontwikkelingen, maar zeker ook financieel. Want ook de voortgang van het werk wordt door vrijwilligers, onbezoldigd voortgezet. Dit alles in dienst van onze Heer en Heiland, Jezus Christus.

Gerard Feller
“Doe uw werk met plezier, alsof het voor de Heer is. Doe alles wat u zegt of doet in de naam van de Here Jezus, terwijl u God de Vader dankt door Hem” (Kol. 3:17).
 
Themaweekenden Bijbels omgaan met spanningen
Van de vele activiteiten in de afgelopen 38 jaar vanuit de Stichting Promise wil ik er één wat meer voor het voetlicht brengen.  Het is ook een voorbeeld van het bijbels holistische denken over gezondheid wat in de loop der jaren ontwikkeld is. Het begon met het zoeken naar een alternatief voor yoga, een methode die bijna een synoniem was voor ontspanning. Veel christenen zagen het als een eenvoudige methode voor adem- en ontspanningsoefeningen en beseften vaak niet dat yoga geënt is op het Hindoeïstische gedachtengoed. En dat je door de betekenis en verklaringen die aan die oefeningen gegeven worden gemakkelijk veranderd kunt worden in je denken over God, mens en wereld. Als fysiotherapeut zag ik naast de geestelijke bezwaren ook de medische, oefentherapeutische bezwaren. Met de diapresentatie: ’Achtergronden van yoga in een bijbels perspectief’ trokken we het hele land door met presentaties in kerken, instellingen, vrouwengroepen, kringen en zelfs yogaverenigingen. Er bleek een hele grote behoefte aan bijbels en medisch verantwoorde ontspanningsoefeningen. Oefeningen die meer geënt waren op de stressfysiologie van spieren en ademing. De beschrijving en verklaringen van die oefeningen werden opgetekend in het boek: ‘Bijbels omgaan met spanningen, deel 1 lichamelijke aspecten’. Uiteindelijk zijn in verschillende drukken meer dan 10.000 exemplaren verspreid. Als psychosomatisch fysiotherapeut merkte ik in de praktijk dat als je ontspanningsoefeningen bij patiënten aanreikte men al gauw open stond om ook de onderliggende problematiek en oorzaken bespreekbaar te maken. Deze gesprekken hadden vaak een meerwaarde vergeleken met gesprekken met twee hulpverleners (fysiotherapeut en psycholoog). Bij een goede vertrouwensrelatie en het op de juiste manier aanvoelen waar mensen voor open stonden zonder te manipuleren was er in die mix van hulpverlening veel te bereiken. 

Weekendcursus
Vanuit die ervaringen kwam het idee een weekendcursus te organiseren waarin we de ontspanning en ademoefeningen konden combineren met inzichten in de geestelijke en psychologische achtergronden. Zo ontstond er een programma wat bestond uit adem- en ontspanningsoefeningen, groepsgesprekken, Bijbelstudie, lofprijzing en gebed, samen eten, getuigenissen en een zondagsdienst met pastorale prediking. De meeste weekendcursussen werden in de beginjaren gehouden in het christelijke conferentiecentrum ‘De Toevlucht’ in Oudewater. Maar later ook op uitnodiging van kerken die hun ruimte en diensten openstelde ook voor mensen die niet christen waren maar die op het onderwerp ‘Omgaan met stress’ afkwamen. Het was voor hen overigens wel duidelijk dat de oefeningen in een christelijke context aangeboden zouden worden. Dominee O. Bottenbley was een van de eersten die het belang hiervan zag ook om in contact te komen met vaak zoekende mensen. We zijn op zijn uitnodiging een aantal keren in Lemmer en Drachten geweest om een dergelijk weekend te organiseren. Maar ook in het westen hebben we dergelijke cursussen buiten Oudewater georganiseerd, bijvoorbeeld in de Nehemia-gemeente in Zwijndrecht en Dordrecht op uitnodiging van Gerard en Fransje Krielaart. 

Het succes van dit ‘format’
Duizenden mensen hebben aan deze weekenden, soms met verschillende programma’s, deelgenomen. We kregen van veel deelnemers een geweldige feedback en een verheugende respons. Veel reacties als: “Leven vernieuwend!”, “Een verademing en oase om mee te maken”, “Ik heb een ontmoeting met God gehad”, “Bijzonder dat je zo snel een band met andere christenen ervaart”, “Ik heb nu een praktische en toepasbare methode geleerd om me echt te ontspannen”.  En: “Ik ga weer opnieuw contact in de gemeente zoeken”, “Ik krijg weer hoop en ga verdere hulp zoeken”, “Door gebed voel ik me gesterkt en bemoedigd”, “Grenzen zoals kerkelijk achtergrond en sociale verschillen vallen weg”, “God geeft me weer hoop om verder te gaan” enzovoort, enzovoort. Waarom noem ik dit? Zeker niet om onszelf of ons werk te beroemen, dat is allemaal Gods werk, maar ik noem het omdat in deze tijd van corona, digitalisering en gebrek aan socialisering wij elkaar niet meer in een geestelijk klimaat ontmoeten. Er is nog steeds een grote behoefte aan dergelijke bijeenkomsten. Vele jaren hebben we de bemoedigende respons van deelnemers van deze ‘bijbels holistische bijeenkomsten’ (naar lichaam, ziel en geest) proberen te analyseren. En natuurlijk is dit niet het enige model waar mensen zegenrijk kunnen samenkomen, maar ik zal proberen enige elementen te benoemen die volgens mij ook een belangrijke bijbelse waarde hebben gehad en die nu ook in mijn boek Complementaire zorg in het licht van de Bijbel naar voren komen en geestelijk, psychosociaal en neurofysiologisch belicht worden.
 
Verbondenheid
Larry Crab zegt hierover in zijn boek getiteld ‘Verbondenheid’: 

“Het effectiefste wat we kunnen doen om iemand te helpen veranderen is hem overvloedig te laten proeven van Gods ongelooflijke goedheid in het Nieuwe Verbond. Hij kijkt vol vreugde naar ons met ogen die achter de puinhopen iets goeds zien, met een hart dat opgewonden klopt over wie we zijn en wie we zullen worden. Soms brengt Hij dát aan het licht, waarvan we overtuigd waren dat het Hem vol walging zou doen afwenden, met het doel ons te verbazen over Zijn genade. Dát is verbinden. Als we ons zo verbinden, kan dat de levens van mensen veranderen".

De bevestigende ontmoetingen en relaties in bijeenkomsten lijken vaak zelfs een meerwaarde te hebben boven veel psychotherapeutische interventies. Crabb beschrijft een voorval wat hem tot die conclusie gebracht had. Dat was een ontmoeting, na vele jaren, met een man die hij als psycholoog jaren daarvoor begeleid had. Hij dacht dat de man zich zeker wel de belangrijke therapeutische sessies kon herinneren, waar zeer belangrijke zaken aan de orde geweest waren. Immers deze moesten wel in Crabb’s beleving het keerpunt in het leven van die man geweest zijn. Larry ontmoette de man in een park en hij was hem niet ‘professioneel’ voorbijgelopen maar hij had hem liefdevol en hartelijk begroet. De eerste reactie van de man was dat hij zich niet slechts een confident/patiënt voelde, maar dat hij ‘als mens’ werd ontmoet en dat die liefdevolle blikken hem meer gedaan hadden dan vele diepe sessies! Toen ik dat las, herkende ik het in mijn eigen leven. Ik heb samen met mijn vrouw heel veel mensen begeleid met de cursus ‘Bijbels omgaan met stress’. En vaak hoorde ik als bemoedigende respons dat het een keerpunt was in vele levens van mensen. Als ik dan later aan sommigen vroeg: "Wat was nou het omslagpunt voor je”, dan dacht ik, net als Crabb, dat het de bijzondere geestelijke inzichten waren, maar tot mijn verbazing zeiden sommigen: “Het feit dat jullie als leiding vaak met stoelen voor ons sjouwden en dat jullie ons liefdevol verzorgden”. Met andere woorden, ze voelden zich verbonden met ons. Acceptatie van de ander en de liefde van God in de ander ervaren bepaalde die verbondenheid. Overigens werd die verbondenheid naast de geestelijke verbondenheid ook ervaren door de lichaamsoefeningen. Eén les bestond uit het oefenen met tweetallen. We merkten als je dat op een ontspannen, soms humoristische wijze die les leidde, dat dit vaak al een verbondenheid van deelnemers bewerkte.

Herstel
Bij herstel vanuit een zeer pijnlijke of traumatische achtergrond spelen bevestigende relaties met God en anderen een grote rol. Zowel de emotioneel verwonde persoon als de coach als ook de omstanders kunnen hier een actieve rol spelen. Toen Jezus hier op aarde rondwandelde bekeek Hij de mensen met ogen vol genade en liefdevolle acceptatie. Die liefde daarvoor putte Hij dagelijks bij Zijn hemelse Vader. Door onderlinge aanvaarding in een groep verdwijnen angst en de drang om je te bewijzen. Veel verwonde mensen hebben geleerd angstrelaties aan te gaan. ln de weekendcursussen en trainingen leren de mensen hun op angst gebaseerde relaties te vervangen door liefdevolle relaties. Daar spelen niet angst, maar acceptatie en veiligheid een grote rol. Het groepsproces is een dergelijk krachtig middel tot herstel. De leiding is niet in de eerste plaats therapeut maar coach, die zijn ervaringen, geloof en hoop deelt. Het is een feest van herkenning. Men wordt gestimuleerd tot bidden, schrijven en delen. Er wordt geleerd dat je relaties kunt repareren, en dat daardoor relaties eerder sterker dan zwakker worden. Er wordt geleerd dat je noden mag hebben en dingen mag vragen aan anderen. Wetenschappelijk onderzoek heeft inmiddels ook wel aangetoond dat werkzame aspecten in een groepsproces zijn: veiligheid, imitatiegedrag, delen van gevoelens, catharsis, het uiten van emoties, vergeven, samen studeren. Dit alles lijdt tot bevrijding van schuld, schaamte en angsten. Iedereen is in een verschillende fase van herstel, maar er is geduld en acceptatie. Het is als het ware een identificatie met een gezin. 

Bijbelse vreugde in getuigenissen en prediking
Vreugde is het ultieme wapen in de strijd om herstel van gezondheid en relaties. Zij is een belangrijk onderdeel van genezings- en bevrijdingsprocessen. Wat is vreugde, en waarom is het zo belangrijk voor herstel? Jezus zegt in Joh.15: 11: “Dit heb Ik tot u gesproken, opdat Mijn blijdschap in u zij en uw blijdschap vervuld wordt”. In het oude testament staat in het boek Nehemia: “Bedrijft geen rouw…, want de vreugde des Heren is je kracht” (Nehemia 8:10). God weet dat we die soort kracht nodig hebben, die alleen door vreugde gegeven kan worden, en Hij is bijzonder bereid ons te helpen, om de volle omvang van die vreugde te ervaren. Deze vreugde is een fundament in ons leven en nodig voor ons herstel.
Voor ons brein betekent vreugde dat iemand echt blij is om bij ons te zijn. Het werk van de bekende neurofysioloog dr. Allan Schore laat zien dat het brein duidelijk leert de dopamine te reguleren door directe interacties met anderen. Volgens dr. Schore wordt vreugde primair gecommuniceerd, non-verbaal, door elkaar aan te kijken. Zijn werk zegt dat de hersenen van baby’s en kleuters leren de dopamine te regelen door een herhaaldelijk oog-tot-oog contact tussen hen en hun directe verzorgers. Als deze interacties vreugdevol zijn, ontwikkelt het brein een grote capaciteit voor vreugde en daardoor een effectieve dopamine-regulatie. Dat betekent dat we in staat zijn een steeds grotere capaciteit van vreugde, blijdschap en plezier in ‘leven-gevende’ relaties met anderen te ervaren. Interessant genoeg behoudt het vreugdecentrum van de menselijke hersenen deze biochemie gedurende ons gehele leven. Praktisch gezien betekent het dat het brein door vreugdevolle interacties met anderen leert de dopamine te reguleren, ongeacht hoe oud we zijn. Als herhaalde interacties van anderen ‘die blij zijn bij ons te zijn’ zo goed is voor ons brein in herstel, wat zou er dan gebeuren als we het bouwen en ontwikkelen van vreugdevolle relaties een opzettelijk deel van onze herstelprogramma’s zouden maken? Stel dat onze herstelprogramma’s er niet alleen op gericht zijn om zo maar samen te zijn, maar juist die dingen te doen, die het brein helpen om te groeien in emotionele capaciteit, en daardoor een effectievere dopamine-regulatie bewerkstelligen. Goede verhalen vertellen helpt ook om vreugde te bouwen. Verhalen over verschrikkelijke dingen die gebeurd zijn, helpen niet echt om vreugde te verzamelen. Maar verhalen over mensen, plaatsen, gebeurtenissen en tijden die vreugdevol waren, hoop geven, kunnen blijdschap produceren. Dat zijn de getuigenissen die we stimuleren tijdens de maaltijden en activiteiten.
 
Geestelijke groei
Belangrijk is dat men in ontmoetingen en door de Heilige Geest en Gods Woord in relatie met Christus steeds meer leert zich te oriënteren en zo steeds meer te veranderen tot die persoon die God bedoeld heeft. Het stimuleert na te denken over de identiteit en relatie die we in Christus hebben. Dat is een leerproces wat hier op aarde nooit klaar is. Steeds hebben we ook weer die bevestigingen van God Zelf nodig om te zien wie we zijn in die nieuwe schepping. Steeds zullen we meer moeten leren hoe de Heilige Geest ons in die zin kan vernieuwen door het leven van en in Christus. Het veranderingsproces is een proces wat plaatsvindt door de reiniging en vernieuwing van ons geweten, door het anders denken (niet ik, maar Christus centraal) en het vernieuwen van ons emotionele leven in de gezindheid van Christus. Zo is niet alleen het werken aan een individuele identiteit maar ook een collectieve identiteit (deel van het lichaam van Christus, de gemeente) van groot belang. Die geestelijke groei die ook nodig is om niet weer terug te vallen in ‘de oude manier’ van leven, wordt verder geoefend en gestimuleerd in de gemeente van de Here Jezus. Gelukkig zijn de weekenden en cursussen niet een doel op zichzelf maar een bemoediging om weer (hernieuwd) actief deel te hebben aan een plaatselijke gemeente. Een belangrijk onderdeel op de weekendcursussen was het zaterdagavondprogramma. Dan was er een tijd voor lofprijzing, die vaak geleid werd door Andy Pratt, een populaire Amerikaanse popzanger die tot bekering gekomen was en die jarenlang in België, vlak over de grens, gewoond heeft. Andy heeft in die tijd een paar prachtige cd’s gemaakt met vaak diepgaande lof- en aanbiddingsliederen. Andy had zelf ook depressieve periodes in zijn leven gekend en zijn mededogen met anderen en aanbidding voor de Here Jezus, zijn nederige houding, zijn virtuoze piano- en gitaarspel maakte hem tot een uitstekende voorbidder. Na de lofprijzing werden de aanwezigen gestimuleerd om voor elkaar te bidden. Zelfs als men dat niet gewend was, baden mensen voor het eerst hardop voor en met anderen. God werd op die avonden groot gemaakt!

Relationele circuits open 
Betekent het dan dat de onderwerpen en studies inhoudelijk niet belangrijk zijn? Natuurlijk wel, we moeten ernaar streven dat de inhoud van een programma steeds een bijbels hoogstaand niveau heeft maar ook een actuele en zover het de bijbelse toets doorstaat ook een hoog-wetenschappelijke inhoud. Moderne christenwetenschappers en onderzoekers zoals dr. Karl Lehman en dr. J. Wilder hebben aangetoond dat de relaties (met God en de medemens) vaak belangrijker zijn dan het oplossen van problemen. Het brein en de geest is door interventie van de Heilige Geest veel meer in staat in een verbonden en relationele toestand diverse trauma’s op te lossen. Het is een leerproces om je van de aanwezigheid van God bewust te worden en zo te bidden voor zaken en herinneringen waar je je eenzaam voelt (bijvoorbeeld ‘het Immanuel gebed’). Geloven is in de eerste plaats een relatie met de levende God, waarin communicatie een belangrijke rol speelt. Spreken met God maar ook luisteren. Net zoals bijvoorbeeld een auto wassen een bepaalde volgorde in het programma nodig heeft is de verwerking van gebeurtenissen in ons brein ook belangrijk. Het is niet slim een auto eerst in de was te zetten en dan vervolgens schoon te maken. Dat geldt ook voor de verwerking van brein. En wat goed is voor ons brein is ook goed voor onze geestelijke gezondheid. Het is van belang dat onze gevoelens eerst gevalideerd worden in de aanwezigheid van Christus, waarna Hij in onze bewuste relatie met Hem ons kan genezen en herstellen. Veel mensen praten veel over God maar weinig met Hem. Op onze weekenden en cursussen hebben we het belang van een open relatie met Hem benadrukt.

Tot slot
Als u mensen in verschillende groepen en individueel wilt helpen, raad ik u aan het boek Complementaire zorg in het licht van de Bijbel te lezen en de bijbehorende cursus te volgen. Hier heb ik alle aspecten van het komen tot geestelijke gezondheid uitgebreid behandeld. Op deze plaats wil ik alle mensen met wie we in cursussen en trainingen in contact gekomen zijn hartelijk danken. We hebben erg veel van jullie geleerd en hopen dat God dit heerlijke genadevolle werk met anderen wil voortzetten.
 
Gerard en Coby Feller